Khái niệm “Lực lượng sản xuất chất lượng mới” được Trung Quốc nêu ra đã thu hút được sự chú ý của nhiều nước trên thế giới, không ít học giả Việt Nam cũng có bài viết về chủ đề này để bày tỏ sự hiểu biết của mình về khái niệm mới này. Để chia sẻ về những hiểu biết đó, chúng tôi đã mời PGS. TS Nguyễn Minh Hoàn, chuyên gia nghiên cứu vấn đề Trung Quốc của Việt Nam, hiện là Trưởng Khoa Triết học của Học viện Báo chí và Tuyên truyền, thuộc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh trong bài viết “Sự phát triển lực lượng sản xuất chất lượng mới của Trung Quốc có ý nghĩa quan trọng cho sự phát triển của thế giới”, đã nhận xét về lực lượng sản xuất chất lượng mới của Trung Quốc. Toàn văn như sau:

PGS. TS Nguyễn Minh Hoàn, Trưởng Khoa Triết học của Học viện Báo chí và Tuyên truyền, thuộc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Việt Nam

Cuối năm 2023, trong chuyến đi điều tra, khảo sát ở tỉnh Hắc Long Giang, Tổng Bí thư Trung Quốc Tập Cận Bình đã đề xuất một cách sáng tạo khái niệm lực lượng sản xuất chất lượng mới, đồng thời trong kỳ học tập tập thể lần thứ XI của Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc cũng đã đưa ra sự giải thích một cách có hệ thống về lực lượng sản xuất chất lượng mới là gì và làm thế nào để phát triển lực lượng sản xuất chất lượng mới, cũng như trả lời một cách sâu sắc một loạt vấn đề lý luận và thực tiễn quan trọng về nội hàm cơ bản, động lực phát triển, đặc trưng chủ yếu, bố trí chiến lược, yêu cầu bản chất và sự bảo đảm chế độ của lực lượng sản xuất chất lượng mới, nhằm đưa ra những yêu cầu căn bản để thúc đấy sự phát triển lực lượng sản xuất của Trung Quốc và điều này có ý nghĩa lý luận và thực tiễn to lớn không chỉ đối với sự phát triển chất lượng cao của Trung Quốc, mà còn có ý nghĩa đối với sự phát triển chung của thế giới.

Tăng nhanh sự phát triển của lực lượng sản xuất chất lượng mới là yêu cầu và điểm nhấn mạnh quan trọng để thúc đẩy sự phát triển chất lượng cao, cũng như là sự lựa chọn tất yếu của hiện đại hoá mô hình Trung Quốc. Trước mắt, Trung Quốc đang đón nhận cơ hội chiến lược to lớn chưa từng có trong việc phát triển lực lượng sản xuất chất lượng mới, song cũng đối mặt với thách thức hiện thực, cần phải nhận thức sâu sắc và chính xác ý nghĩa cốt yếu, logic nội tại, bối cảnh thời đại của lực lượng sản xuất chất lượng mới; nắm bắt một cách toàn diện nhiệm vụ chủ yếu, cũng như nắm bắt việc quán triệt thực hiện đẩy mạnh lực lượng sản xuất chất lượng mới phát triển.

Đến nay, một loạt những trình bày quan trọng của Tổng Bí thư Tập Cận Bình về lực lượng sản xuất chất lượng mới đã chỉ rõ những điểm nhấn quan trọng cho sự thúc đẩy phát triển chất lượng cao. Đây là sự tổng kết sâu sắc về quy luật phát triển lực lượng sản xuất, sáng tạo và phát triển hơn nữa lý luận lực lượng sản xuất của chủ nghĩa Mác. Đó là bộ phận cấu thành quan trọng trong tư tưởng kinh tế của Tập Cận Bình, không chỉ đưa ra tổng kết lý luận từ thực tiễn đang thúc đẩy lực lượng sản xuất chất lượng mới, mà còn chỉ rõ phương hướng của việc lấy phát triển chất lượng cao để thúc đẩy hiện đại hoá kiểu Trung Quốc, thể hiện một ý nghĩa lý luận và thực tiễn quan trọng không chỉ với Trung Quốc và với các nước đang phát triển trên thế giới.

Đối với bối cảnh thế giới hiện nay cho thấy, do động lực tăng trưởng kinh tế thế giới đưa lại từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba đang dần suy yếu, sự phát triển của lực lượng sản xuất truyền thống đang đối mặt với nhiều rủi ro và thách thức hơn. Điều này đã đặt ra yêu cầu phải dựa vào lực lượng sản xuất ở một trình độ cao hơn để thay đổi cơ cấu động lực của sự tăng trưởng kinh tế. Đây cũng là điều gợi ý các nước phải thoát khỏi phương thức tăng trưởng truyền thống, cũng như quá dựa vào con đường phát triển truyền thống, tránh sự cạnh tranh mang tính khốc liệt ở trình độ thấp, chú trọng hơn nữa vai trò chủ đạo của sự đổi mới sáng tạo, chung tay thúc đẩy sự đột phá mang tính cách mạng của công nghệ, sự phối hợp mang tính sáng tạo của những yếu tố sản xuất và sự nâng cấp chuyển đổi theo chiều sâu của các ngành công nghiệp. Lực lượng sản xuất chất lượng mới chính là sự thoát ra khỏi phương thức tăng trưởng kinh tế truyền thống và là hình thái quy định về chất của lực lượng sản xuất tiên tiến cho con đường phát triển lực lượng sản xuất. Cùng với sự nổi lên của cách mạng khoa học công nghệ và cách mạng công nghiệp trong một vòng mới, đặc biệt là sự đẩy mạnh một cách bền vững phát triển chất lượng cao và toàn cầu hoá kinh tế của Trung Quốc, lực lượng sản xuất chất lượng mới đã hình thành trong thực tiễn, mang lại chu kỳ tăng trưởng kéo dài trong một vòng mới cho Trung Quốc và thế giới, trong đó bao hàm cơ hội to lớn cho hợp tác cùng thắng.  

Trong bối cảnh đó, Diễn đàn Kinh tế Thế giới lần thứ 15 (còn được gọi là “Diễn đàn Davos mùa hè”) được tổ chức tại Đại Liên, tỉnh Liêu Ninh hồi tháng 6 năm 2024, với hơn 1.700 nhà lãnh đạo chính trị và kinh doanh từ hơn 100 quốc gia và khu vực đã tham dự, đi sâu đối thoại, thảo luận để cùng nhau tìm ra động lực mới và con đường mới của sự tăng trưởng kinh tế. Hơn nữa, qua Diễn đàn này đã mang đến một ý nghĩa quan trọng hiện nay trong việc triển khai mở rộng hợp tác quốc tế bằng phát triển lực lượng sản xuất mới của Trung Quốc. Cũng trong quá trình thúc đẩy vòng hợp tác quốc tế mới và tiến trình tăng trưởng kinh tế thế giới với lực lượng sản xuất chất lượng mới, Trung Quốc đã tiến hành một loạt hành động thiết thực.

Một là, cung cấp cho thế giới một thị trường rộng lớn. Lực lượng sản xuất chất lượng mới của Trung Quốc đã thể hiện động lực và hỗ trợ mạnh mẽ cho sự phát triển chất lượng cao, cho phép những lợi thế quy mô to lớn của thị trường nội địa vững mạnh tiếp tục được phát huy, thu hút sản phẩm từ khắp nơi trên thế giới. Từ tháng 1 đến tháng 5 năm nay, tổng giá trị nhập khẩu của Trung Quốc đạt 1,06 nghìn tỷ USD, tương đương tổng giá trị nhập khẩu của Liên minh châu Âu trong cùng kỳ. Một số sản phẩm có tốc độ tăng trưởng nhập khẩu nhanh có liên quan chặt chẽ đến việc phát triển lực lượng sản xuất chất lượng mới. Giá trị nhập khẩu các sản phẩm cơ điện tăng 11,9%, trong đó giá trị nhập khẩu bo mạch chủ tăng 17,1%, phản ánh sự phát triển nhanh chóng của ngành chế tạo tiên tiến của Trung Quốc. Nhập khẩu khí đốt tự nhiên tăng 17,4%, cho thấy quá trình chuyển đổi cơ cấu năng lượng và phát triển xanh và carbon thấp đang được đẩy nhanh.

Hai là, cung cấp cho thế giới các sản phẩm hoàn toàn mới. Lực lượng sản xuất chất lượng mới đã tạo ra những sản phẩm mới được các nhà tiêu thụ nước ngoài ưa chuộng. Ví dụ, vào năm 2023, xuất khẩu sản phẩm “ba mặt hàng mới” của Trung Quốc, bao gồm ô tô sử dụng năng lượng mới, pin lithium và các sản phẩm quang điện, vượt mốc nghìn tỷ nhân dân tệ, tăng gần 30%. Tính theo nửa đầu năm 2024, xuất khẩu “ba mặt hàng mới” duy trì tốc độ tăng trưởng tương đối nhanh. Mỗi khu vực tận dụng lợi thế so sánh của mình và nhắm trúng tới các phân khúc thị trường phù hợp, đáp ứng tốt hơn nhu cầu mới của ASEAN, Trung Á và các khu vực khác. Các công ty Trung Quốc ra nước ngoài cũng đã đưa các công nghệ và sản phẩm mới trong sản xuất tiên tiến, năng lượng sạch, y sinh, thành phố thông minh, nông nghiệp hiệu quả cao và các lĩnh vực khác ra thị trường toàn cầu.

Ba là, cung cấp cho thế giới phương án chuyển đổi. Là tiêu chí quan trọng của lực lượng sản xuất chất lượng mới, chỉ trong vài năm kể từ khi ra mắt thương mại toàn cầu vào năm 2019, công nghệ 5G đã phủ sóng khắp các châu lục trên thế giới. Đến năm 2023, 119 quốc gia và khu vực cùng hơn 300 nhà khai thác đã triển khai 5G thương mại dựa trên tiêu chuẩn 3GPP. Công nghệ 5G đã tạo ra những môi trường mới và hình thức kinh doanh mới, đồng thời đang thúc đẩy chuyển đổi và nâng cấp công nghiệp ở các quốc gia và khu vực nơi nó được áp dụng. Đồng thời, “Phương án Trung Quốc” về chuyển đổi kỹ thuật số đang giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở các nước đang phát triển giảm chi phí, nâng cao hiệu quả và tăng doanh thu.

Như vậy, ý nghĩa thực tiễn quan trọng của sự phát triển lực lượng sản xuất chất lượng mới không chỉ cho sự phát triển chất lượng cao của Trung Quốc, mà hơn nữa còn đóng góp thiết thực cho sự phát triển của thế giới./.Nguồn: CMG