Một quốc gia lựa chọn con đường phát triển chính trị và mô hình dân chủ nào trước hết là do truyền thống văn hoá lịch sử cũng như trình độ phát triển kinh tế-xã hội của quốc gia đó quyết định. Các nước trên thế giới đều tìm kiếm con đường dân chủ phù hợp tình hình nước mình. Trong quá trình thúc đẩy xây dựng chủ nghĩa xã hội của mình, Trung Quốc và Việt Nam đã đi theo con đường xây dựng dân chủ xã hội chủ nghĩa khác với con đường dân chủ phương Tây, thể hiện sức sống mạnh mẽ của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa.

PGS. TS Nguyễn An Ninh, Giảng viên cao cấp chuyên gia nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Việt Nam

Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nêu rõ, dân chủ là quyền lợi của nhân dân các nước, chứ không phải là độc quyền của một số nước, có nhiều hình thức dân chủ, không thể giống nhau. PGS. TS Nguyễn An Ninh, Giảng viên cao cấp chuyên gia nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Việt Nam rất đồng tình với quan điểm này, ông nói: “Các nước cần phải căn cứ vào điều kiện thực tế của mình để lựa chọn một hình thức dân chủ phù hợp với sự phát triển hiện đại hóa của mình. Người ngoài cuộc không có quyền phán xét.” Ông cho rằng, quá trình khám phá hàng thế kỷ của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đặc biệt là thực thi “nền dân chủ nhân dân toàn quá trình” của Đảng Cộng sản Trung Quốc làm phong phú thêm hình thức dân chủ, phù hợp tình hình của đất nước Trung Quốc và là hình thái  văn minh chính trị mới do Đảng Cộng sản Trung Quốc lãnh đạo nhân dân sáng lập.

PGS. TS Nguyễn An Ninh từng đến thăm nhiều địa phương Trung Quốc, từng tận mắt chứng kiến nhiều thành tựu phát triển của Trung Quốc, cũng có nhận thức sâu sắc về những khó khăn của Trung Quốc trong quá trình phát triển đất nước. Ông cho rằng, dân số đông quả là một vấn đề không nhỏ; mọi vấn đề của Trung Quốc, do quy mô dân số lớn, đều có thể có kích thước lớn hơn và đều có thể được khuếch đại hơn so với các quốc gia khác. Quyền dân chủ lớn nhất và thực tế nhất là dân chủ về kinh tế. Nó được hiển thị ở quyền được thoát nghèo để “làm ăn” và làm giàu của đông đảo người dân trong kinh tế thị trường XHCN. Hơn chục năm qua, Đảng cộng sản Trung Quốc và nhân dân Trung Quốc đã nỗ lực giúp 100 triệu người thoát nghèo. Thành tích ấy không hề nhỏ!

PGS. TS Nguyễn An Ninh cho biết, Trung Quốc là một quốc gia đa dân tộc với 56 tộc người, trong quá trình phát triển của Trung Quốc, quyền ích và lợi ích hợp pháp của nhân dân các dân tộc đều được đảm bảo hữu hiệu. Trong mười năm qua, công cuộc xóa đói giảm nghèo của Trung Quốc đã mang lại những thay đổi lịch sử cho các vùng dân tộc: 31,21 triệu người nghèo ở tất cả các vùng dân tộc ở Trung Quốc đều đã được thoát nghèo; Thu nhập bình quân đầu người của cư dân thành thị và cư dân nông thôn ở vùng dân tộc thiểu số đã tăng trung bình 7,7% và 10,2%/ năm; tuổi thọ trung bình của người dân ở Tây Tạng đã tăng 4 tuổi trong mười năm qua.

PGS. TS Nguyễn An Ninh cho biết, đối với nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam và Trung Quốc, người ta dễ nhận thấy những điểm tương đồng. Trong phát triển dân chủ xã hội chủ nghĩa, về vấn đề phát triển nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam thể hiện đầy đủ tinh thần thời đại, thấm nhuần tư tưởng dân chủ với ý nghĩa mới, thực hiện dân chủ theo nguyên tắc: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” và chính sách được xác định là “gần dân, tôn trọng dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân, chăm lo lợi ích thiết thực của nhân dân” và thúc đẩy mạnh mẽ công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa “của dân, do dân và vì dân”. Tương tự như vậy, Trung Quốc cũng là một nước luôn tuân thủ và phát triển nền dân chủ nhân dân; Cũng như Việt Nam, Trung Quốc cũng là quốc gia luôn kiên trì phát triển dân chủ nhân dân, từ việc nhỏ như ăn ở đi lại, khám chữa bệnh đến việc lớn như quy hoạch thành phố, thực hiện cải cách, ý kiến và kiến nghị của người dân đều được đưa ra thông qua kênh dân chủ, “Cũng chính vì vậy, đây chính là nguyên nhân Đảng Cộng sản Trung Quốc và Đảng Cộng sản Việt Nam đều nhân được sự ủng hộ của đông đảo nhân dân trong công cuộc thúc đẩy sự nghiệp dân chủ.”.