Mới đây, Mỹ một lần nữa tỏ ra mâu thuẫn trong quan hệ với Trung Quốc: Một mặt, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Austin bắt nạt Trung Quốc tại Đối thoại Shangri-La lần thứ 20, đề cập đến vấn đề eo biển Đài Loan và cái gọi là tự do hàng hải; đồng thời quân đội Mỹ phô trương tàu chiến chạy qua eo biển Đài Loan, hơn nữa còn nói rằng bị Trung Quốc “ngăn chặn nguy hiểm”. Mặt khác, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách vấn đề Đông Á - Thái Bình Dương Daniel Kritenbrink ngày 4/6 có chuyến thăm tới Trung Quốc, tìm kiếm tiếp xúc với Trung Quốc.

Vừa kiềm chế và đối đầu lại mong đối thoại và hợp tác, hành vi tự mâu thuẫn này của Mỹ nói lên sinh thái chính trị biến dạng của Washington. Trong bối cảnh Mỹ định vị sai lầm Trung Quốc là “đối thủ cạnh tranh chiến lược lớn nhất”, cái gọi là “cứng rắn với Trung Quốc” là chính trị đúng đắn của Washington.

Tuy nhiên, thực lực của Mỹ hiện nay lại không xứng với thái độ này. Tình hình kinh tế trong nước Mỹ hiện đối mặt với nguy cơ dồn dập bốn bề. Các nhà phân tích nêu rõ, Mỹ cử quan chức tới thăm Trung Quốc, một yêu sách quan trọng là nhằm kiểm soát nguy cơ với hạt nhân là nợ của Mỹ. Ngoài ra, Mỹ cũng có nhu cầu hợp tác với Trung Quốc trên các vấn đề ứng phó biến đổi khí hậu, phổ biến hạt nhân, xung đột Nga – Ukraine.

Muốn đàm phán thì đàm phán, muốn đánh thì đánh? Đối với ngoại giao bá quyền cực kỳ ích kỷ lấy mình làm trung tâm của Mỹ, có thể nhìn lại thái độ nghiêm khắc của Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc tại Đối thoại Shangri-La, đó là Đài Loan là Đài Loan của Trung Quốc, làm thế nào để giải quyết vấn đề Đài Loan là việc riêng của người Trung Quốc, không cho phép bất cứ thế lực bên ngoài nào nhúng tay can thiệp; máy bay chiến đấu và tàu chiến của nước ngoài không nên “chạy loanh quanh" lãnh thổ và lãnh hải Trung Quốc, cần tự giác tuân thủ “Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển”.

Mọi người nhìn rất rõ, quan hệ Trung – Mỹ lâm vào cảnh khốn đốn hiện nay, nguyên nhân căn bản là do Mỹ nhận thức sai lầm về chiến lược với Trung Quốc. Mỹ không nên trông chờ Trung Quốc phối hợp với Mỹ trên những lĩnh vực mà nước này có nhu cầu, đồng thời lại phớt lờ, thậm chí làm tổn hại lợi ích của Trung Quốc. Sự thật đã chứng minh, Mỹ không nên mưu toan muốn làm gì thì làm khi giao tiếp với Trung Quốc. Nước này cần thấu hiểu ba cụm từ này: Tôn trọng lẫn nhau, chung sống hòa bình và hợp tác cùng thắng.