Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen sẽ kết thúc chuyến thăm Trung Quốc vào ngày 9/4. Bà là thành viên Nội các Mỹ đầu tiên thăm Trung Quốc kể từ đầu năm nay, đây cũng là chuyến thăm Trung Quốc lần thứ hai của bà sau 9 tháng. Bà Yellen cho biết, Mỹ và Trung Quốc “nên quản lý quan hệ kinh tế song phương với tinh thần trách nhiệm” đồng thời tái khẳng định không tìm kiếm “tách rời” với Trung Quốc.

Phát biểu của bà Yellen nghe có vẻ hay, nhưng mọi người vẫn không rõ cụ thể sẽ thực hiện như thế nào. Vì tình hình thực tế trước mắt là: Mỹ liên tiếp đưa ra các biện pháp chèn ép kinh tế – thương mại và khoa học – công nghệ của Trung Quốc, ngày càng có thêm nhiều doanh nghiệp Trung Quốc bị đưa vào danh sách trừng phạt. Vậy, bà Yellen lần này đã nói đến việc “chịu trách nhiệm”, thì rất cần phải nói cái gì mới gọi là “chịu trách nhiệm” thực sự. Bên Mỹ có thể đắn đo những chỉ số sau đây.

Trước tiên, không chính trị hóa vấn đề kinh tế – thương mại, không mượn cớ “an ninh” để gây ra “mất an ninh”. Một thời gian qua, từ việc bất ngờ khám xét công ty con của doanh nghiệp Trung Quốc tại Mỹ, đến cấm Lầu Năm Góc mua pin từ nhiều doanh nghiệp Trung Quốc, rồi đến chèn ép công ty TikTok, các ví dụ về việc Mỹ ngăn cản sự phát triển của Trung Quốc với cái cớ “an ninh quốc gia” nhiều vô kể. Mỹ cần phải ý thức được, nếu không thay đổi quỹ đạo quán tính mở rộng khái niệm “an ninh quốc gia”, quan hệ kinh tế Trung – Mỹ rất khó đi vào “quỹ đạo đúng đắn”.

Trong chuyến thăm Trung Quốc lần này, bà Yellen còn đề xuất cái gọi là vấn đề “năng lực sản xuất dư thừa” của ngành năng lượng mới Trung Quốc. Mới đây, một bài báo của Hãng tin Bloomberg phân tích chỉ rõ, trong lĩnh vực xe điện, tỷ lệ công suất hiệu dụng của tuyệt đại đa số hãng xuất khẩu ô tô xếp hàng đầu của Trung Quốc nằm trong phạm vi bình thường được quốc tế công nhận, vấn đề đặt ra cho Mỹ và châu Âu là hiệu suất doanh nghiệp không bằng doanh nghiệp Trung Quốc, chứ không phải “năng lực sản xuất của Trung Quốc dư thừa”. Qua đó, điều mà Mỹ nên làm là phải tôn trọng quy luật kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh của bản thân, chứ không phải đưa ra mệnh đề giả tạo là “năng lực sản xuất dư thừa” để tạo cạnh tranh không lành mạnh.

Khi thăm Quảng Châu và Bắc Kinh, bà Yellen cho biết, Mỹ không tìm kiếm “tách rời” với Trung Quốc. Trung Quốc bày tỏ hoan nghênh phát biểu này, càng mong Mỹ dùng hành động thực tế bảo vệ phúc lợi của doanh nghiệp và người dân hai nước Trung – Mỹ.

Năm nay kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Trung – Mỹ. Những sự thật trước kia chứng minh, Trung Quốc và Mỹ có lợi ích kinh tế đan xen sâu sắc, tăng cường hợp tác kinh tế – thương mại có lợi cho cả hai bên, cũng có lợi cho sự tăng trưởng kinh tế toàn cầu.